Reactie Acvoda op RIVM rapport

Staatssecretaris van Rijn concludeert op basis van het vandaag gepubliceerde rapport van het RIVM dat een minimumleeftijd voor de verkoop van e-sigaretten noodzakelijk is. Acvoda pleit al jaren voor het instellen van een minimumleeftijd voor de e-sigaret en was hoogst verrast dat dit met de AMvB niet geregeld werd. Acvoda is dan ook blij dat staatssecretaris Van Rijn deze stap eindelijk wil zetten voor e-sigaretten met én zonder nicotine.

Rapport RIVM

Het vandaag gepubliceerde rapport van het RIVM is overwegend positief; de belangrijkste conclusie is dat de e-sigaret vele malen onschadelijker is dan het roken van tabak. In nagenoeg alle geteste vloeistoffen zijn de aangetroffen concentraties potentieel schadelijke stoffen bijzonder laag te noemen. De gesignaleerde risico’s blijken met name beperkt tot de eerste generatie e-sigaretten, de zogenaamde ‘cigalikes’. Toch komt dat niet naar voren uit de gepubliceerde persberichten van zowel het RIVM als VWS en de NVWA.

Onrealistische testopstelling

Helaas heeft Acvoda, op basis van de bij ons nu bekende informatie, wel het een en ander aan te merken op het rapport. Zo is, om de damp te analyseren, gebruikgemaakt van een tweede generatie clearomizer, een CE-4 (een zgn. top-coil clearomizer) die werd aangesloten op een voor dampen aangepaste rook-robot. Daarbij werd een batterijspanning gehanteerd die significant hoger is dan normaal gesproken gebruikt bij een dergelijke verdamper, namelijk 4,5 volt. Op een dergelijke spanning dampen met een clearomizer met een gemelde weerstand van 2,2 ohm, is niet lekker; gebruikers zullen dit niet vaker doen dan 1 keer en zullen vervolgens hun batterijspanning verlagen of hun damper inspecteren op gebreken. Overigens worden hier, ondanks de verkeerde instelling van de batterijspanning, bij de meeste vloeistoffen nauwelijks schadelijke stoffen gemeten in concentraties die significant zijn. Een aantal schadelijke stoffen die wel werden aangetroffen, blijken stoffen te zijn die door de producenten kunnen worden vermeden. Zinnige regelgeving zou daarom hier wel op zijn plaats zijn.

Verkeerd materiaal

Ten aanzien van formaldehyde en acroleïne zien we dat significante concentraties zich alleen voordoen bij 100% VG-vloeistoffen, waarvan bekend is dat deze vloeistoffen erg dik zijn, en waarbij het risico op te weinig vloeistofaanvoer naar de verwarmingsspoel dus groot is. Als gevolg hiervan zal de verwarmingsspoel bij gebruik van een 100% VG-vloeistof sneller oververhit raken, met de vorming van formaldehyde, acetaldehyde en acroleïne tot gevolg.
100% VG-vloeistoffen worden dáárom juist niet gebruikt in de door het RIVM gebruikte verdamper, maar in speciale verdampers waarbij de vloeistoftoevoer geschikt is voor dikke e-vloeistof. Dit betreft met name verdampers die dankzij de AMvB van de markt worden geweerd.

Onaangename dampervaring

Het deed ons deugd dat het RIVM wel bekend blijkt te zijn met het ‘dry hit’ fenomeen en stappen heeft genomen om deze omstandigheid te vermijden. Echter, zowel gebruikers als verkopers weten dat het dampen van een te dikke vloeistof (met een zeer hoog VG-gehalte) in een clearomizer die hiervoor niet geschikt is (zoals de clearomizer in de testopstelling van het RIVM), zal leiden tot een onaangename dampervaring. De rook-robot proeft dit vanzelfsprekend niet. We kunnen uit de beschreven methodiek niet opmaken of de gebruikte clearomizer regelmatig is gekanteld om de lont adequaat te bevochtigen. Ook dit is bij een topcoil clearomizer van cruciaal belang. Overigens weten verkopers dat de populariteit van topcoil clearomizers dalende is, ten gunste van clearomizers die geschikt zijn voor het verdampen van vloeistoffen van welke samenstelling ook.

Niet-representatieve dampersprofielen

In zijn rapport beschrijft het RIVM voorts een drietal gebruikersprofielen. Een matige damper neemt 15 trekjes per dag, een gemiddelde damper neemt 60 trekjes per dag en een zware damper neemt 500 trekjes per dag. Het verschil tussen een gemiddelde en een zware damper is onwaarschijnlijk groot. Ook wordt er geen onderscheid gemaakt tussen de gebruikte vloeistoffen en wordt het onrealistische scenario gehanteerd dat een zware damper 500 trekjes zou nemen van vloeistoffen met een nicotinegehalte van 16 mg/ml.

Hoestprikkel door nicotine

Het RIVM constateert in zijn rapport dat nicotine zorgt voor irritatie aan de luchtwegen en hoestprikkel. Dat klopt, aangezien de meeste (ex-)rokers juist op zoek zijn naar deze gewenste keelprikkel. Dit is een sensatie die door rokers en dampers als prettig ervaren wordt, maar voor nooit-rokers inderdaad waarschijnlijk onplezierig zal zijn. Ervaren dampers omschrijven dit fenomeen als ‘throathit’, en voor veel dampers geldt dit als belangrijk aspect van de dampervaring en wordt het daarom ook gebruikt als een van de cruciale kenmerken bij de beoordeling van e-vloeistoffen (naast o.a. smaak). Zonder deze ‘throathit’ is het gebruik van een e-sigaret voor veel gebruikers geen volwaardig alternatief voor de gewone tabakssigaret.

Framing

Onderzoek dat ‒ op de keper beschouwd ‒ behoorlijk positief is, wordt dusdanig negatief gebracht dat alleen de negatieve aspecten in de media naar voren worden gebracht. Het RIVM heeft nogmaals vastgesteld dat de e-sigaret veel minder schadelijk is dan gewone tabak, en desondanks meldt de NVWA in de media heel stellig dat de e-sigaret géén goed alternatief is “voor het gewone rokertje” (sic), zoals de NVWA door diverse nieuwssites wordt geciteerd. Hiermee geeft de NVWA aan dat men de Nederlandse burger liever ziet roken dan dat deze overstapt naar een minder schadelijk alternatief. Acvoda is van mening dat de NVWA hiermee over de schreef gaat en niet handelt in het belang van de volksgezondheid.

Doelgroep: rokers

De e-sigaret is, en blijft, een product dat een enorm schadebeperkend potentieel heeft voor huidige rokers. Dat is wederom door het RIVM bewezen. De e-sigaret is dan ook voor rokers bedoeld, en ook Acvoda onderstreept dat geenszins de illusie gewekt moet worden dat het gebruik van de e-sigaret geheel zonder risico’s is. Voor rokers is het daarentegen klip en klaar; door over te stappen op de e-sigaret worden de risico’s aanzienlijk verminderd. Daarnaast bleek onlangs dat de verslaving bij gebruik van een e-sigaret veel kleiner is dan bij roken, waardoor het uiteindelijk stoppen met dampen een kleine stap zal zijn voor veel overstappers.

Aanbevelingen

Het RIVM en de NVWA zouden een dialoog aan moeten gaan met de gebruikers van e-sigaretten, zodat de bovengenoemde fouten in de testmethodiek niet meer voor hoeven te komen. Helaas heeft het RIVM ‒ ondanks herhaalde verzoeken van Acvoda ‒ ervoor gekozen om ons pas te ontvangen op 30 maart; ruim na het verschijnen van dit rapport, zodat consultatie vooraf niet aan de orde was.
Verkopers en producenten van verdampers en e-vloeistoffen doen er goed aan om hun klanten advies te geven over het juiste vermogen/voltage voor de verdamper die men aanbiedt. Daarnaast dient men aan te geven of de verdamper wel of niet geschikt is voor significant dikkere vloeistoffen (vloeistoffen met een hoog VG-gehalte), zodat de consument de juiste verdamper bij de juiste vloeistof kan uitkiezen.
Daarnaast roepen we de producenten op de vermijdbare verontreinigingen in de vloeistoffen ook daadwerkelijk te gaan vermijden, en in het bijzonder denken wij hierbij aan diacetyl, de tabaksspecifieke nitrosamines en metalen zoals koper, zink en lood.

Wij adviseren de consumenten nadrukkelijk om zich goed te laten informeren over het juiste gebruik van de e-sigaret. De verkopers zijn hier het primaire aanspreekpunt voor, maar ook op internet zijn er diverse plaatsen waar men informatie en advies kan inwinnen van ervaren e-sigaretgebruikers (bijvoorbeeld de Facebookgroepen “De Dampertjes” en “e-dampertjes”, of www.dampforum.nu).

Update september 2015
De Expert review door Public Health England “E-cigarettes: an evidence update” behandeld op pagina 76 tot 78 enkele onderzoeken die hoge concentraties formaldehyde en acroleïne vinden ; concludeert dat deze verkeerd zijn uitgevoerd.
Meer over deze expert review