Open brief aan Staatssecretaris Van Rijn & de Commissie VWS

Geachte Staatssecretaris, geachte commissieleden,

Hiermee bieden wij u schriftelijk de zienswijze aan die Acvoda, als consumentenorganisatie voor en door dampers, heeft opgesteld n.a.v. de nieuwe Tabaks- en Rookwarenwet.

Zoals we al eerder hebben aangeboden aan de Staatssecretaris en de Commissie zijn wij ook zeer bereid onze zienswijze, ervaring en kennis omtrent de e-sigaret persoonlijk nader toe te lichten.

Acvoda ziet ernstige bedreigingen voor de elektronische sigaret als het huidige wetsvoorstel doorgang vindt; bedreigingen die de reguliere tabakssigaret zelfs in het voordeel stellen. Hoewel de wet ook een aantal nieuwe regels invoert voor reguliere tabak, neutrale verpakking e.d., blijven reguliere tabakswaren gewoon, zoals voorheen, beschikbaar.

De e-sigaret is geen sigaret

Het lijkt er op dat in het voorstel de e-sigaret en de navulvloeistoffen simpelweg gelijkgesteld zijn aan de klassieke sigaret, terwijl de enige overeenkomst tussen beide een semantische is. De e-sigaret verschilt in alle opzichten van de gewone sigaret; er vindt geen verbranding plaats, er is geen rook en er is geen sprake van tabak.

Belemmering voor overstap

Voor de overstapper is de e-sigaret nu al een product met een hoge drempel qua initiele aanschafkosten en complexiteit, behoudens de door de tabaksindustrie geproduceerde “cigalikes” (de e-sigaretten die sprekend op gewone sigaretten lijken).

De diversiteit, de prijs (al snel > 50 euro voor een overstapmodel) en de keuze voor verschillende smaken en samenstelling maken dit een product wat niet te vergelijken is met de gewone sigaret. En juist deze diversiteit maakt het een werkend alternatief.

Door de elektronische sigaret aan dezelfde eisen met betrekking tot reguliere presentatie onderhevig te maken, kunnen e-sigaretten en aanverwante producten niet door rokers bekeken, noch uitgeprobeerd of geproefd worden. (Saillant is dat de Staatssecretaris in dit wetsvoorstel voor pruimtabak, pijpen en sigaren nog steeds expliciet een uitzondering heeft opgenomen)

Door reguliere presentatie met gesloten verpakkingen af te dwingen zullen minder rokers de overstap wagen, waardoor het aantal rokers gehandhaafd zal blijven en het veel minder schadelijke alternatief een rariteit zal worden.

De reikwijdte van de notificatie-eisen is thans niet bekend. Veel onderdelen van 2e en 3e generatie e-sigaretten worden los verkocht, zodat de gebruiker de gebruikservaring kan ‘finetunen’ en personaliseren. In het meest extreme geval zal de notificatie-eis ook gelden voor bijvoorbeeld een mondstuk, een accu, een vervangend glaasje voor een navulbare verdamper, etc.

Als we dit vergelijken met de tabakssigaret zult u moeten erkennen dat voor asbakken, aanstekers, pijpen, pijpmondstukken en pijpfilters, pijpstandaarden en sigarenknippers of andere aanverwante producten deze notificatie (en enige regelgeving) in het geheel ontbreekt.

Door aan de e-sigaret – die ondertussen bewezen een veel minder schadelijk alternatief is voor rookwaren – deze regels op te leggen wordt de kostprijs van elk afzonderlijk product opgedreven, innovatie tegengegaan en dientengevolge wordt een van de meest kansrijke “harm reduction” alternatieven voor tabak in de kiem gesmoord. Wederom vaart de tabaksindustrie er wel bij; hun assortiment e-sigaretten beperkt zich tot de eenvoudige, ineffectieve 1ste generatie apparaten, de eerder genoemde cigalikes.

Voortschrijdend inzicht

Gezien de enorme schade die roken wereldwijd en ook nog steeds in Nederland veroorzaakt zou de elektronische sigaret juist een extra stimulans dienen te krijgen en de beperkende maatregelen (verpakkingseis, niet mogen testen, notificatie-eisen) moeten geheel achterwege gelaten worden. Daarnaast dringen wij er bij de Staatssecretaris en de Commissie op aan de implementatie van de Tabaksproductenrichtlijn op het gebied van de e-sigaret te heroverwegen, gezien het voortschrijdend inzicht zoals dat onder meer onlangs bij de Engelse overheid werd getoond.
Zij geven aan dat de zorgen die ten grondslag liggen aan de voorgestelde regelgeving voor e-sigaretten nagenoeg allemaal ongegrond blijken te zijn.

Public Health England “E-cigarettes, an evidence update”, augustus 2015.
Omschrijving: Expert review van 185 onderzoeken in opdracht van Public Health England.
Link: https://www.gov.uk/government/publications/e-cigarettes-an-evidence-update

Leeftijdsgrens

De elektronische sigaret is op de eerste plaats een minder schadelijk alternatief voor tabak. Aangezien de verkoop van tabaksproducten voor minderjarigen aan banden gelegd is, is een verkoopverbod voor de e-sigaret aan minderjarigen geen onlogische keuze.

AmvB route

Ten aanzien van de wijze waarop de Staatssecretaris een aanzienlijk deel van de Europese Tabaksproductenrichtlijn wil implementeren hebben wij onze zorgen; door te kiezen voor de AmvB route, is er nu nog geen duidelijkheid over de daadwerkelijke reikwijdte en inhoud van de Tabaks- en Rookwarenwet. De Tabaksproductenrichtlijn zelf is al op zeer ondemocratische wijze tot stand gekomen, en wij zijn onaangenaam verrast dat de Staatssecretaris deze lijn in Nederland blijft voortzetten.

Zeker bij een belangrijk dossier als tabaksontmoediging is democratische inbreng en controle van cruciaal belang.

Historische kans

De Staatssecretaris en de Commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben nu de kans een historische beslissing te nemen in de strijd tegen de dodelijke gevolgen van tabaksgebruik.

Wij dringen er op aan de e-sigaret de ruimte te geven om het roken van tabak volledig te vervangen.

Met vriendelijke groeten,

Stichting Acvoda, Actief voor Dampen.
Murïel Schipper, Remco Hubregtse, James Young, Martijn Voncken, Marcel Göertz

Bovenstaande open brief is in de vroege ochtend van 2 september verzonden aan Staatssecretaris Van Rijn, de Vaste Kamercommissie VWS en diverse (landelijke) media in Nederland, in de aanloop naar het besloten overleg op 3 september 2015 van de Commissie VWS waarin het wetsvoorstel van de nieuwe Tabaks- en Rookwarenwet wordt besproken.