Is dit het einde van het roken? Niet als het aan de bureaucraten ligt

Viscount RidleyHet onderstaande  betoog is geschreven door Viscount Ridley, een befaamde wetenschapper, lid van de Academy of Medical Sciences en lid van het Britse Hogerhuis (House of Lords), oorspronkelijk verschenen in The Times, en vertaald door Acvoda en leden van het Dampforum.

“Zweden staat erom bekend dat het voorop loopt in het oplossen van beleidsproblemen, van onderwijs tot bancaire zaken. De Zweden zijn ook koploper in Europa bij het aanpakken van roken. Ze hebben verreweg de minste rokers per hoofd van de bevolking van alle EU-lidstaten. Het sterftecijfer als gevolg van longkanker bij mannen boven de 35 jaar, is in Zweden nog niet eens de helft in vergelijking met Engeland.

Hebben zij dit voor elkaar gekregen door ijveriger te zijn in het uitbannen, voorlichten en  rokers aan de schandpaal nagelen op paternalistische Scandinavische wijze? Nee, ze kregen het voor elkaar middels innovatie en concurrentie: In de jaren 80 ontwikkelden de Zweden een tabaksproduct dat snus heet en onder de bovenlip wordt geplaatst. Zo krijg je wel nicotine binnen, maar geen teer. Snus is de meest populaire en effectieve manier om met roken te stoppen in Zweden (en Noorwegen).

Snus is niet in winkels in het Verenigd Koninkrijk te vinden, om de eenvoudige reden dat de EU het verboden heeft. Toen Zweden toetrad tot de EU, heeft het echter een speciale regeling getroffen zodat Zweden buiten het verbod viel. Tot op heden blijft de Europese Commissie bij het verbod op snus, ondanks overtuigend bewijs dat snus vele Zweedse levens redt, ondanks advies van experts en ondanks enorme kritiek op het zwakke verweer van de EU op dit beleid.

Misschien lijkt dit een wat vreemd onderwerp, maar het is belangrijke achtergrondkennis in het debat over de elektronische sigaret (e-sigaret). Immers, als snus al het aantal doden door roken en longkanker kan halveren, stel je dan voor wat de elektronische sigaret kan doen. Dit is een voorwerp dat de handeling van het roken nabootst, maar waarschijnlijk 1000 maal veiliger is. De verkopen van dit product verdubbelen ieder jaar, zonder enige aansporing van de overheid of voorschrijving op recept. E-sigaretten zullen het roken mogelijk binnen enkele tientallen jaren geheel laten verdwijnen. Professor David Nutt van het Imperial College omschrijft de e-sigaret als “de beste uitvinding in de gezondheid sinds het vaccin”.

In Europa en Amerika keldert de verkoop van tabak, en de tabaksindustrie ziet met grote angst haar Kodak-moment naderbij komen − net zoals digitale fotografie de grote filmcamerafabrikant de das omdeed. In de VS voorspelt Wells Fargo dat de e-sigaret binnen tien jaar meer verkocht wordt dan de reguliere sigaret.

Onderzoek laat zien dat de esigaret het meest populaire middel is om van het roken af te komen, ondanks het achterwege blijven van aanmoediging door de autoriteiten om dit te gebruiken. Pak een willekeurige folder over stoppen met roken bij de apotheek, en e-sigaretten worden daar niet eens in genoemd. Toen ik een speech hield over dit onderwerp in de House of Lords was ik verbaasd over de enorme respons die ik kreeg van ‘dampers’ (fervente gebruikers van de elektronische sigaret). Ik was nog meer verbaasd over het feit dat deze dampers me vertelden al tientallen jaren te hebben geprobeerd om te stoppen met roken en daar nu pas in geslaagd zijn.

Echter, in plaats van deze technologie te verwelkomen, zijn de machthebbers in Brussel en Whitehall vastberaden om roet in het eten te gooien.

Vorige week heeft het Europees Parlement ingestemd met het voorstel van de Commissie: verbanning van herbruikbare elektronische sigaretten en die met een nicotineconcentratie van meer dan 20 mg/ml. Onze eigen regering zal deze EU-restricties moeten omzetten in Britse wetgeving, waarbij ze wordt aangemoedigd door de British Medical Association (BMA) en de machtige farmaceutische industrie die maar door blijven leuteren over het beschermen van kinderen tegen nieuwe bedreigingen en die het roken niet graag op een nieuwe manier genormaliseerd willen zien.

Waarom zijn gezondheidsorganisaties er zo op tegen? De Europese Commissie laat wel vaker een voorzichtige houding zien als het om innovatie gaat. Elk risico − hoe klein ook − van een nieuw product wordt afgewogen, maar het risico van een reeds bestaand product dat door dat nieuwe product vervangen zou kunnen worden, wordt over het hoofd gezien. Deze houding etaleert zij bijvoorbeeld ook ten aanzien van genetisch gemodificeerde gewassen. Door het onbekende (maar lage) risico van e-sigaretten te benadrukken, gaat de publieke gezondheidszorg aan de kern van de zaak voorbij. Waar het echter om zou moeten gaan, is het verlagen van de gezondheidsrisico’s en niet de utopie van ultieme veiligheid. Laat het beste niet de vijand van het goede zijn, heeft Voltaire gezegd. Het verbieden van een gedegen e-sigaret, zoals die de voorkeur heeft bij degenen die proberen te stoppen met roken, kan eraan in de weg staan dat het leven van 105.000 Europeanen wordt gered, volgens rekenmodellen van London Economics.

En dan is er nog het Dunning-Kruger-effect: incompetente mensen zijn te incompetent om incompetentie te herkennen. Een EU-ambtenaar met een lagere graad van de universiteit van Malta, heeft de onderzoeksresultaten van 15 wetenschappers naar het reduceren van gezondheidsrisico’s middels e-sigaretten zo ernstig verdraaid, dat zij hem allemaal aanschreven om hem te corrigeren.

De medische raad van de Britse regering, de MHRA, blijft hardnekkig geloven dat medische regulering de technologische vooruitgang van e-sigaretten zal helpen, waarbij overtuigend bewijs wordt genegeerd dat hoge drempels om iets nieuws op de markt te brengen de innovatie alleen maar verstikken. Artsen, vertegenwoordigd door de BMA, lijken  er een hekel aan te hebben als mensen zelf producten kopen die hen van het roken afhelpen in plaats van een receptje halen. Erger nog, sommige fabrikanten van e-sigaretten hebben zich nu zelf aan de zijde geschaard van de duivel, de tabaksindustrie. Om het Kodak-effect te vermijden, haast Big Tobacco zich namelijk om e-sigaretfabrikanten op te kopen.

De farmaceutische industrie, aangeduid met Big Pharma, wil regulering van haar concurrenten omdat ze nicotinevervangers verkoopt (pleisters en kauwgum), die overigens niet goed helpen om te stoppen met roken. En de politici? Tja, die verbieden nu eenmaal graag dingen.

In het kort gaat het erom dat de publieke gezondheidszorg weer de baas wil worden over het stoppen met roken, wat nu volledig lijkt te zijn overgenomen door een door gebruikers geleide zelfhulpbeweging, aldus professor Gerry Stimson van de London School of Hygiene and Tropical Medicine.  ”Niet door ons uitgevonden” − het aloude bureaucratische adagium.

De reden dat deze onbeschaamde campagnes succes hebben, ligt in het feit dat de meesten van ons nicotine verwarren met roken. Voor zover bekend is nicotine ongevaarlijk in de doses waarin het in sigarettenrook voorkomt. Het is de teer die dodelijk is. Nicotine is verslavend, maar dat is cafeïne ook en een kopje koffie bevat meer potentieel gevaarlijke chemische stoffen dan een e-sigaret. Dampen zou wel eens veel minder gevaarlijk en asociaal kunnen zijn dan koffiedrinken.

We zijn echter zo gehersenspoeld over de gevaren van nicotine dat het zien van een reclame voor e-sigaretten een pavlovreactie oproept en we allerlei onzin uitkramen over het beschermen van kinderen tegen een mogelijke opstap naar roken (in plaats van een mogelijke uitweg). Die onwetendheid wordt misbruikt door reactionaire tegenhangers van deze ontwrichtende maar ook levensreddende uitvinding. Zij zien blijkbaar liever dat roken zeer langzaam, maar door dokters begeleid, afneemt in 50 jaar, dan dat het binnen 20 jaar nagenoeg verdwenen is.”

Over Marcel 31 Artikelen
Getrouwd met Desiree, vader van Ference ('09) en Joris ('15). Stichtend lid van Acvoda, werkzaam als IT consultant en beeldend kunstenaar. In het begin van 2013 na 22 jaar shag gerookt te hebben en talloze stoppogingen 'cold turkey' overgestapt op de e-sigaret en overtuigd van het potentieel van de e-sigaret in het verminderen van schade die door roken veroorzaakt wordt. Oprichter, voormalig voorzitter en huidig woordvoerder van Acvoda.

Geef als eerste een reactie

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*



zes × 1 =

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.